niedziela, 21 września 2008

Koncepcja reprezentacyjnych stron

Prezentujemy jedną z konkretnych propozycji dla prowadzenia reprezentacyjnych stron promujących Gminę Frysztak:

  1. Należy zainwestować w przygotowanie filmu promującego Gminę Frysztak, który opublikowany zostanie na stronie www.frysztak.pl jako wprowadzenie. Po wprowadzeniu następuje przekierowanie na http://blog.frysztak.pl/.
  2. Blog jest już dobrze rozpoznawanym terminem i należy wykorzystać go do punktu startowego o Gminie Frysztak. Na blogu:
  • Publikujący w różnej tematyce społeczno-administracyjny zespół redaktorów.
  • Lista stron reprezentacyjnych, które poddane zostały konsolidacji.
  • Pobrana za pomocą RSS lista tematów ze strony bip.frysztak.pl, gdzie będą ogłoszenia administracji. Decyzją redaktorów pojawią się tematy z innych stron.

wtorek, 29 lipca 2008

Gmina Frysztak jako marka i organizacja

Dzięki rozpowszechnieniu narzędzi ICT wśród mieszkańców w jednolitej domenie (np. frysztak.pl dla Gminy Frysztak) gmina zwiększa swoje szanse promocji. Dowodzą tego badania "The 2008 Tribalization of Business" przeprowadzone zostało przez przez Beeline Labs, Deloitte oraz Society for New Communications Research.

Jakie korzyści:

  • marketing szeptany (35% badanych) oznacza, że dzięki nieformalnym kanałom marka gminy ma znacznie szybciej rośnie niż przez formalną promocję. Radykalnym rozwiązaniem jest porzucenie oficjalnych metod promocji, zaoszczędzenie dzięki temu środków, które przeznaczone zostaną na "marketing szeptany".
  • silniejsza świadomość marki wśród klientów (28% wskazań).
Wyniki badań dostępne na portalu IDG.pl.

Władze gminy powinny konstruując działania promocyjne mocno rozważyć porzucenie klasycznych, oficjalnych metod promocji na rzecz przeznaczenia tych środków na "marketing szeptany".

piątek, 25 lipca 2008

Porada od pracownika administracji

Dzisiaj mieszkaniec, który chce uzyskać poradę z urzędu, musi osobiście wybrać się do urzędu lub zadzwonić. W obu metodach może mieć problem, gdyż pracownik po prostu może być niedostępny. Aby temu zaradzić każdy pracownik administracji w gminie musi mieć konto pocztowe. Na te konta uwierzytelniony mieszkaniec będzie przesyłał prośbę o poradę.
Pracownik, który przygotuje odpowiedź, odeśle ją mieszkańcowi i opublikuje rozwiązanie na portalu samorządowym dla innych zainteresowanych.

wtorek, 22 lipca 2008

Program iGmina 2.0

Zespół OpenGr potwierdza, że będzie wspierał Gminę Frysztak w przygotowaniu zaktualizowanego programu.

piątek, 18 lipca 2008

Eksperyment Frysztak.edu.pl

Eksperyment polega na wdrożeniu rozwiązań Google dla wybranej:

  1. Klasy w jednej szkole
  2. Grupy kilku rodziców
  3. Kilku nauczycieli prowadzących lekcje w tej klasie

Uczniowie i nauczyciele otrzymają konta w domenie frysztak.edu.pl a rodzice w domenie frysztak.pl. Zespół wdrożeniowy przygotuje najpierw elektroniczny dziennik klasy z odpowiednimi prawami dostępu:

  1. Nauczyciel prowadzący lekcje może dowolnie edytować oceny dotyczące jego przedmiotu. Widzi oceny uczniów tej klasy w innych przedmiotach. Tak jak w rzeczywistości.
  2. Rodzic ucznia oraz uczeń sam widzą oceny ucznia z wszystkich przedmiotów a nie widzą ocen innych uczniów.

Eksperyment powinien potrwać co najmniej 1 miesiąc. Nauczyciele biorący udział w eksperymencie zobowiązani są uzupełniać dziennik papierowy oraz elektroniczny jednocześnie.

Po zakończeniu eksperymentu nastąpi zebranie klasowe z rodzicami biorącymi udział w eksperymencie oraz innymi rodzicami. Spotkanie klasowe będzie udokumentowane na stronie klasy. Kilku dodatkowych rodziców, którzy nie wzięli udziału w spotkaniu będą mieli dostęp do informacji ze spotkania.

Elementy eksperymentu:

  1. Konta nauczyciel i uczniów w domenie frysztak.edu.pl
  2. Konta rodziców w domenie frysztak.pl
  3. Strona klasy biorącej udział w eksperymencie (np. www.frysztak.edu.pl/6a)
  4. Elektroniczny dziennik zgodnie z założeniami dostępny na stronie klasy

Kroki eksperymentu:

  1. Zakup domeny frysztak.edu.pl
  2. Konfiguracja aplikacji Google dla domeny frysztak.edu.pl
  3. Przygotowanie elektronicznego dziennika
  4. Przygotowanie strony klasy www.frysztak.edu.pl/6a
  5. Spotkanie klasowe z wybranymi rodzicami tej klasy, którzy będą brali udział w eksperymencie. Na spotkaniu rodzice otrzymają konta w domenie frysztak.pl oraz krótki instruktaż korzystania z elektronicznego dziennika.
  6. Szkolenie nauczycieli w prowadzeniu elektronicznego dziennika.
  7. Szkolenie wybranych uczniów w korzystaniu z aplikacji Google w domenie frysztak.edu.pl (lekcja informatyki)
    1. Poczta elektroniczna
    2. Arkusz kalkulacyjny
    3. Edytor tekstu
    4. Przygotowanie prezentacji
    5. Prowadzenie własnej strony internetowej
    6. Komunikator internetowy
  8. Realizacja eksperymentu
  9. Wyniki eksperymentu i decyzja o dalszych krokach.

czwartek, 17 lipca 2008

Frysztak.edu.pl

Koncepcja komunikacji społecznej zakłada ujednolicenie narzędzi informacyjno-komunikacyjnych wśród mieszkańców. Za pomocą tych narzędzi mieszkańcy powinni mieć możliwość wymiany informacji z nauczycielami swoich dzieci.Nauczyciele szkół Gminy Frysztak powinni mieć konta pocztowe w domenie frysztak.edu.pl. Idąc dalej takie konta pocztowe powinni też mieć uczniowe.

Integracja jednostek

Początkowo wydawało mi się, że należy wyróżnić projekt Integracji jednostek. Zobacz artykuły: Informatyzacja jednostek oraz Radni i sołtysi w iGmina. To podejście było wdrożeniowe: pierwszy krok to urząd, a później jednostki. Koncepcja jednak musi być inna.

Idea iGmina jest integracją całej administracji gminy. Beneficjentami wszystkich projektów samorządowych - nazwa urzędnicze została zmieniona na samorządowe, żeby lepiej oddawać celowość tych projektów polegającą na rozwijaniu administracji - muszą być pracownicy całej administracji.

Projekt UG8 - Integracja jednostek zostaje zlikwidowany a zakres tego projektu rozłożony na pozostałe projekty samorządowe.

Integracja jednostek zdecydowanie nie jest projektem a celem priorytetu sprawnej administracji. A raczej nawet środkiem. Uważam, że zintegrowana administracja w sensie informacyjnym, przyczyni się do usprawnienia administracji.

API 2.0

W pierwszym kroku Idei iGmina jest przygotowanie przez gminę przy udziale zewnętrznego konsultanta ICT strategii rozwoju w wersji 1.0. Błędem ogromnym jest pozostawienie tej strategii bez żadnej dalszej pracy nad nią.

Kolejne kroki jakie muszą władze gminy podjąć to:
  1. Wybór lidera wśród pracowników, który dobierze sobie zespół pracujący nad dalszym rozwojem analizy API oraz Programu iGmina.
  2. Przygotowanie odpowiednich dokumentów dla radnych gminy, żeby mogli podjąć decyzję oficjalnym przyjęciu Programu iGmina jako strategii rozwoju informacyjnego.

wtorek, 15 lipca 2008

Kalendarze – (nie)dostępność pracownika

W artykule Kalendarz urzędnika z 28 maja 2008 popełniłem błąd. Mieszkaniec powinien plan dnia pracownika administracji udostępniony w kalendarzu interpretować z punktu widzenia jego zajętości. Procedura wygląda zatem tak:

  1. Mieszkaniec skontaktować się z pracownikiem najbardziej merytorycznie dla niego odpowiednim
  2. Na stronie BIP (www.frysztak.gov.pl lub bip.frysztak.pl) wprowadza temat i dostaje wskazanie z jakim pracownikiem powinien się skontaktować.
  3. Wchodzi na kalendarz tego pracownika i widzi zajętość. Odnajduje chwilę, w której pracownik MOŻE (nie musi) być wolny.
  4. Wysyła zaproszenie na spotkanie. Mieszkanie jest świadomy, że pracownik może mu odmówić lub nie wysłać odpowiedzi.
  5. Pracownik odmawia, proponuje inny termin lub potwierdza spotkanie.

sobota, 12 lipca 2008

Sprawna administracja

Priorytet "Sprawny urząd" został zamieniony na Sprawna administracja. Idea iGmina zakłada wewnętrzną integrację urzędu z jednostkami. Administracja to nie tylko urząd, ale również pozostałe jednostki kontrolowane przez urząd. Idea iGmina w swoich projektach urzędniczych dotyka całej administracji:

  • UG1 - Wsparcie informatyczne dla wszystkich pracowników administracji.
  • UG2 - Portal urzędu udostępniał będzie informacji z systemu zarządzania administracją (tu również zmiana) obejmującego rejestry nie tylko urzędu.
  • UG3 - System zarządzania (całą) administracją. Integrację należy wykonać w kilku krokach. Rozpocząć od rejestrów urzędu, a później włączać rejestry z pozostałych jednostkach.
  • UG4 - System analityczno-raportujący będzie pokazywał pracę wszystkich jednostek.
  • UG5 - Elektroniczne dokumenty zdecydowanie należy wdrożyć we wszystkich jednostkach.
  • UG6 - Infrastruktura informatyczna dla wszystkich jednostek - terminale dla wszystkich pracowników administracji.
  • UG7 - Praca zespołowa i UG8 - Integracja jednostek w całej administracji.
Zobacz aktualizację priorytetu Sprawna administracja.

niedziela, 6 lipca 2008

Gazeta Frysztacka z ograniczeniami - błąd

Szukam usług, którą można zrealizować na Google Sites i która wymaga uwierzytelnienia. Gwarantowałoby to popyt na konta Google w domenie frysztak.pl. Taką próbą podjąłem z Gazetą Frysztacką. Koncepcja:

  1. Strona oczywiście prowadzona jest przez redakcję. Zgodnie z koncepcją stron tematycznych w domenie frysztak.pl.
  2. W wersji elektronicznej są tam wszystkie numery oprócz ostatniego, do którego mają dostęp tylko mieszkańcy z kontem Google.
Niestety mogłoby to zakłócić cel, dla którego wydawana jest gazeta, a którym jest rozpowszechnianie informacji o gminie. Brak dostępnego w wersji elektronicznej aktualnego numeru gazety przez kilka miesięcy mogłoby osłabić popyt na gazetę. Myślę tu o mieszkańcach Frysztaka mieszkających poza gminą, często za granicą.

Taka usługa musi być nowa - za pomocą tradycyjnych metod komunikacji nierealizowalna.

czwartek, 3 lipca 2008

Środowisko terminalowe w UG Frysztak

Planowane w ramach projektu unijnego iGmina Frysztak środowisko terminalowe wygląda tak:
Sieci budynków urzędu zostały połączone VPN i stanowią logiczną całość. Do tej sieci podłączone są tylko terminale. Dopuszczalny ruch to TCP 3389 gwarantujący sesje terminalowe. Do sieci podłączona jest również drukarka sieciowa w budynku urzędu i ruch pomiędzy serwerami terminali, na których jest usługa serwera wydruku, a drukarką jest dopuszczony.
Są dwa serwery terminali. Z jednej strony wpięte do sieci z terminali (C i L) a z drugiej do sieci serwerowej (S).
W sieci serwerowej uruchomione są następujące usługi:

  • Baza użytkowników i usługa katalogowa (S1)
  • Serwer plików (S1)
  • Serwer poczty i komunikacji (S1)
  • Serwer pracy zespołowej (S1)
  • Serwer bazy danych i systemu zarządzania urzędem (S2)
  • Serwer proxy dostępu do internetu (S3.1)
  • Zapasowy serwer bazy użytkowników i usługi katalogowej (S3.2)
  • Serwer zarządzania (S3.2)
  • Serwery pulpitów użytkownika (S4, S5)
  • Serwer wydruku (S5)
Mamy zatem 5 fizycznych serwerów. Na fizycznym serwerze S3 będą dwa wirtualne systemy. Serwery S1 i S2 podpięte są do macierzy dyskowej, na której znajdą się:
  • Plik użytkowników
  • Poczta elektroniczna
  • Bazy danych

poniedziałek, 30 czerwca 2008

Zespoły Frysztaka

Realizacja projektu komunikacja społeczna to wdrożenie narzędzi Google:

  • Konta w domenie frysztak.pl
  • Strony na Google Sites
Koncepcja zakłada, że będą tworzyć się zespoły tematyczne i współdzielić informacje. Mamy dwie klasy zespołów:
Zadaniem urzędu jako właściciela domeny frysztak.pl jest promowanie obu klas zespołów. Niepisaną zasada zespołów jest promować własną gminę.

Urząd udzielając liderom zespołów albo poddomeny (jak ocean.frysztak.pl) albo przekierowania (jak www.frysztak.pl/sigma) oraz publikując informacje o działających zespołach na stronie reprezentacyjnej http://www.blogger.com/www.frysztak.pl realizuje świetnie swoje zadania.

Jak powinny robić to zespoły?

czwartek, 26 czerwca 2008

Google bez OpenID

Z zakresu projektu unijnego iGmina Frysztak wyrzucony został projekt SP2 - Tożsamość cyfrowa. W założeniach Programu iGmina było wykorzystanie kont Google w domenie frysztak.pl, które zostaną rozpowszechnione w projekcie SP1 - Komunikacja społeczna, jako konta dostępowe do portalu urzędu, który jest w zakresie projektu unijnego. Projekt został wyrzucony, gdyż portal będzie obsługiwał tylko uwierzytelnianie OpenID, a tego na kontach Google jeszcze nie ma.


Konsultanci OpenGr przygotowując Program iGmina byli przekonani, że tak się nie stanie (zobacz http://openid.net/2008/02/07/evolving-the-openid-foundation-board/). Będziemy szukać innych sposobów i środków na realizację tego projektu.

środa, 28 maja 2008

Kalendarz urzędnika


Wyobraźmy sobie, że zamierzamy udać się do urzędu, do Pana Jana Kowalskiego. Ale czy jest w tej chwili dostępny? A gdyby tak w internecie dostępny był kalendarz Pana Jana.

Dzisiaj jest środa. O, w czwartek od godziny 13 jest wolny. Zaplanuje sobie krótką, 15-minutową przerwę w pracy, i wpadnę do niego o 13:15.

Sceptycy powiedzą, że mogę się pomylić, gdyż o podobnie jak ja może zrobić ktoś inny.

A gdyby tak móc wysłać zaproszenie, a rano we czwartek mieć potwierdzenie, że 13:15 jest dobrą godziną.

Publikowanie kalendarza urzędnika na portalu BIP jest koncepcją innowacyjną.

wtorek, 8 kwietnia 2008

Gmina uwierzytelniająca swoich mieszkańców

Elektroniczne urzędy powstaną! OK. W każdym urzędzie, żeby złożyć dokumenty, generalnie skorzystać z usługi trzeba będzie się uwierzytelnić! OK. Żeby się uwierzytelnić, trzeba będzie mieć konto w urzędzie i to w dodatku potwierdzone. Potwierdzona musi być tożsamość! OK. Żeby potwierdzić swoją tożsamość trzeba będzie przejść w każdym urzędzie żmudną procedurę! NIE OK.


Jak rozwiązać ten problem:

  1. Mieszkaniec Gminy musi otrzymać konto OpenID od urzędu. Potwierdzenie jego tożsamości nastąpi raz i zrobi to jego urząd.
  2. Urząd Gminy musi mieć elektroniczny urząd z możliwości logowania się za pomocą OpenID. To już nie jest sztuka.
  3. Urzędy muszą między sobą zweryfikować identyfikatory, które rozdają mieszkańcom.
Co ma mieszkaniec:
  1. Identyfikator OpenID, który otrzymuje ze swoje urzędu
  2. Uwierzytelniony wstęp do dowolnego urzędu, do które można zalogować się za pomocą OpenID
To jest koncepcja projektu SP2 - Tożsamość cyfrowa.

wtorek, 18 marca 2008

Przedterminowe załatwianie spraw w urzędzie

Czytając po raz kolejny postawione cele Programu iGmina znalazłem pewne niedociągnięcie. Jednym z celów programu jest Sprawny urząd, co oznacza efektywny urząd czynny 24 godziny na dobę gwarantujący terminowe załatwianie spraw (...).

I to było niewielkie osiągnięcie. Sprawny urząd (...) gwarantujący przedterminowe załatwianie spraw, to jest cel.

Zobacz cele programu w dokumencie O Programie iGmina.

W programie mamy projekt Systemu analityczno-raportującego oraz Portalu urzędu. Dzięki tym dwóm projektem zarówno władze urzędu jak i mieszkańcy mogą kontrolować postępy w załatwianiu spraw. Wystarczy publikować zagregowaną informację o ilości spraw:

  • Które zostały w danym miesiącu przyjęte
  • Które zostały w danym miesiącu załatwione przedterminowo i w terminie
  • Które "wiszą" - nie zostały jeszcze załatwione i są już przeterminowe.

poniedziałek, 17 marca 2008

Idea Programu iGmina

Integracja i innowacja gmin poprzez informatyzację to Idea Programu iGmina. Program iGmina przygotowany został przez Gminę Frysztak przy współpracy z konsultantami ICT OpenGr
i jest strategiczno-operacyjną odpowiedzią na strategie informatyzacji kraju oraz województwa.



sobota, 1 marca 2008

Prezentacja programu w Urzędzie Miasta Strzyżów

W dniu 29 luty 2008 odbyło się w Urzędzie Miasta Strzyżów spotkanie, na którym zaprezentowaliśmy program iGmina. Na spotkaniu byli:

Osoby, których nie wymieniłem (jeszcze) przepraszam. Jak tylko dostanę informację, to uzupełnie posta.

Prezentacje:

Prezentacje w technologii Google Docs. Przykład wykorzystania, czyli wbudowana w bloga prezentacja Krzysztofa Patla.




Wszystko należy zrobić najprościej jak się da, ale ani trochę prościej.

wtorek, 26 lutego 2008

eID, OpenID w Estonii

Republika Estońska (est. Eesti, Eesti Vabariik) to państwo w Europie Północnej, nad Morzem Bałtycki, powstałe po I wojnie światowej. Graniczy z Łotwą i z Rosją od wschodu oraz z Finlandią przez Zatokę Fińską. Estonia jest w Unii Europejskiej oraz NATO.

Każdy z Estończyków ma mieć OpenID. Rząd Estonii zamierza dać wszystkim - a jest Estończyków ponad milion - aktulnym użytkownikom eID dostęp do nowej usługi OpenID. Estończycy prowadzą aktywny udział w przygotowaniu koncepcji rozwiązania.

Estończycy będą mieli dostawcę OpenID.ee, który dostarczy im identyfikator w postaci nazwy:

  • openid.ee/[imię].[nazwisko](.numer), na przykład openid.ee/krzysztof.patla lub jak będzie więcej Krzysztofów Patla, to openid.ee/krzysztof.patla.2.
  • openid.ee/[kodkraju]:[kodosobisty], na przykład openid.ee/EE:38207182722.

W pierwszym wariancie nie chciałbym być tym Krzysztofem Patla, który ma po nazwisku 2 lub co gorsza 22. Rozwiązanie to dostarcza również informacji o liczbie Krzysztofów Patla w Estonii. Można zastosować losowę liczbę, ale również nie chciałbym być openid.pl/krzysztof.patla.1765. Ciężko zapamiętać. Drugie rozwiązanie ma w sobie redundancję. Kod kraju EE jest redundantny do .ee.

My możemy mieć identyfikatory:

  1. frysztak.pl/krzysztof.patla oraz email krzysztof.patla@frysztak.pl i stronę domową http://www.frysztak.pl/~krzysztof.patla. Rewelacja.
  2. Gdyby było dwóch Krzysztofów Patla w Gminie Frysztak, to jest szansa, że jeden mieszka we Frysztaku, a drugi w Kobylu. Wówczas drugi ma identyfikator kobyle.pl/krzysztof.patla.
  3. Jeżeli obaj mieszkaliby we Frysztaku, to można jednemu z nich zaproponować Kobyle, Cieszynę lub Pułanki. Gdyby się nie zgodził, to można mu zaproponować frysztak.pl/krzysiek.patla.

Rozwiązanie nie jest zupełne, ale proste i ładne.

Projekt Tożsamość cyfrowa to projekt badawczy i nowatorski, którego celem jest zaadoptowania wypracowanych dobrych standardów i zgodnych ze standardami Unii Europejskie oraz wypracowanie metod wdrożeniowych pasujących w realiach polskiego Podkarpacia.

Zobacz http://www.opengr.org/~kpatla/ oraz mój identyfikator OpenID http://kpatla.myopenid.com/.

sobota, 23 lutego 2008

Szczęśliwa trzynastka a parszywa dwunastka

Program iGmina to 13 mocno od siebie zależnych projektów. Liczba i zakres projektów został skrojony na możliwości SOJUSZU i czas trwania programu, czyli lata 2008 - 2010. Można postawić pytanie czy to nie za dużo?


Czy ze szczęśliwej trzynastki zrobimy (na przykład) parszywą dwunastkę? Samobójcza misja? Poza tym świetny brytyjski film.


O kilku zależnościach:

  • Komunikacja społeczna zależy od dobrze przygotowanej tożsamości cyfrowej. Użytkownicy będą wykorzystywali narzędzia komunikacji jedynie wtedy, gdy będą proste w obsłudze i nie będą wymagały wielokrotnego logowania - pojedyncze logowanie SSO (ang. Single Sign On).

  • Podstawą dla usług teleinformatycznych jest dobrze wdrożona sieć teleinformatyczna. Jeżeli chcemy zrobić w sieci radio lub publikować wideo, generalnie dowolne multimedia, to sieć musi to wytrzymać.

  • Jeżeli chcemy, aby na portalu reprezentacyjnym publikowani mieszkańcy, to muszą mieć tożsamość cyfrową. Jeżeli chcemy, żeby portal prezentował nasz piękny obszar wiejski z ogromnym potencjałem turystycznym, to potrzeba dobrze działającej sieci teleinformatycznej.

  • Wsparcie informatyczne zagwarantuje, że wdrożenie komunikacji społecznej, czyli zakładanie kont użytkowników, będą szły sprawnie. Analogicznie wdrożenie tożsamości cyfrowej.

  • Portal urzędu ma być tym pojedynczym okienkiem do urzędu. Żeby mieszkańcy korzystali z niego, to potrzebne jest wsparcie informatyczne, sieć teleinformatyczna, tożsamość cyfrowa.

  • Dobrze działający system zarządzania urzędem potrzebuje wsparcia informatycznego oraz infrastruktury informatycznej.

  • System analityczno-raportujący potrzebuje bazy, czyli sprawnie gromadzącego dane systemu zarządzania urzędem. Pokazywanie mieszkańcom zagregowanych informacji o urzędzie, o gminie, o samych mieszkańcach będzie możliwe na portalu urzędu, który zintegrowany będzie z systemem analityczno-raportującym.

  • Przyjmowanie elektronicznych dokumentów będzie możliwe przez portal urzędu. Obsługa elektronicznych dokumentów odbywać się będzie na dobrze działającej infrastruktury informatycznej. Przyjęcie elektronicznego dokumentu poprawnie, to pewność, że złożył go uwierzytelniony mieszkaniec. Elektroniczne dokumenty potrzebują tożsamości cyfrowej.

  • Infrastruktura informatyczna potrzebna jest dla projektu tożsamości cyfrowej, systemu zarządzania urzędem oraz systemu analityczno-raportującego, a także dla elektronicznych dokumentów. Projekt integracji jednostek z dużym prawdopodobieństwem wymagał będzie infrastruktury informatycznej. W jednostkach również mogą pojawić się terminale.

  • Praca zespołowa to współpraca pomiędzy urzędnikami wymagająca dobrej komunikacji, czyli zależna od sieci teleinformatycznej i infrastruktury informatycznej. Analogicznie w przypadku projektu integracji jednostek.

Tych zależności będzie dużo więcej. Musimy je rozpracować, dzięki czemu wyjdzie nam harmonogram. Co kiedy wdrażać? Co najpierw?

środa, 20 lutego 2008

Czy MiSi@ ma szanse?

Międzygminny informatyczny (lub integracyjny) SOJUSZ iGmina@ - czy warto robić?
Informatyczny czy integracyjny? Misio czy Misia? Czy mamy Misia czy Misię? Nasz Miś, Misio versus Misia?
Misi@ czy MiSi@? Międzygminny WAŻNE! SOJUSZ WAŻNE!

Województwo podkarpackie ma projekt strategiczny (1 z 7) P@RSI = Podkarpacki Alians dla Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego. Projekt główny na lata 2007 - 2013.

My możemy mieć MiSi@:

  • informatyzacja gmin
  • integracja gmin
  • innowacja gmin

MiSi@ a P@RSI:

  1. Jeden dba i pilnuje a SOJUSZ korzysta
  2. Jedno wspólne zdanie SOJUSZU w P@RSI
  3. Jeden silny głos MiSi@ versus wiele słabych
  4. Lepsze, bo większe doradztwo z województwa dla MiSi@

Dalej, jedno Wsparcie IT (informatyczne) dla gmin MiSi@. WIT dla MiSi@:

  1. Jeden negocjator cen u dostawców.
  2. Jeden typ infrastruktury informatycznej: części wspólne - serwerownia, części własne, ale identyczne.
  3. Jedna KOALICJA dostawców internetu versus wiele porumień mikro-lokalnych.

Jak duży MiSi@ powinien być? Później!

poniedziałek, 18 lutego 2008

Logo programu


Logo programu zostało przygotowane tak, aby wyrażać istotę zawartą w programie.



Mamy:

  • Pierwsze zielone "i", które symbolizuje harmonię, czyli zintegrowaną społeczność.
  • Szare "G", które jest ukłonem w kierunku konsultanta programu, czyli OpenGr.
  • Niebieskie "m", żółte "i" i niebieskie "n", czyli barwy pobrane z flagi Unii Europejskiej.
  • Na końcu jest czerwone "@" symbolizujące internet, globalizację.

W RGB kolory iGmina to:

  • Zielony = (0,255,0)
  • Szary = (238,238,238)
  • Niebieski = (0,51,153)
  • Żółty = (255,204,0)
  • Czerwony = (255,0,0)

Kolory logo mogą być modyfikowane przy zachowaniu ich kolejności: zielony, szary, niebieski, żółty, niebieski, czerwony.

Istota programu wyrażona jest przez cele:

  • Społeczność z informacją. Mocna i zintegrowana lokalna społeczność informacyjna w globalnym świecie z rozpowszechnionym internetem.
  • Sprawny urząd. Efektywny urząd czynny 24 godziny na dobę gwarantujący terminowe załatwianie spraw i aktywnie wspierający rozwój swojej społeczności.
  • Jawna gospodarka. Społeczne zarządzanie gospodarką gminy zorientowane na efektywne wykorzystanie wspólnego potencjału gminy drzemiącego w ludziach i dobrach naturalnych.

Zobacz program.

Kolor zielony symbolizuje zintegrowaną społeczność, która w programie postawiona jest na pierwszym miejscu, zaraz przed urzędem, który jest szary, jednak sprawny. Program iGmina na lata 2008 - 2010 nie zakłada rewolucji a jedynie ewolucję urzędu. Szara ale niezbędna praca urzędników pozostanie, jednak ubarwimy ją czerwonymi narzędziami informatycznymi. Program iGmina efektywnie wykorzystuje środki unijne stąd żółto-niebieskie barwy unijne. I nie tylko dlatego.

Program iGmina będzie zgodny z europejską inicjatywą i2010.

niedziela, 17 lutego 2008

Radni i sołtysi w iGmina

Program iGmina to integracja na poziomie społeczności lokalnej. Program iGmina to zintegrowana społeczność w globalnym świecie zdominowanym przez internet.

Na sesji analitycznej 25 stycznia 2008 roku zrealizowanej w ramach projektu API - analiza potrzeb informatycznych Gminy Frysztak - zespół OpenGr odbył spotkanie z Januszem Bysiewiczem, który jest sołtysem Frysztaka a zarazem zajmuje się obsługą rady gminy i komisji. W trakcie sesji wypracowana została wstępna koncepcja wsparcia pracy radnych i sołtysów narzędziami informatycznymi.

Starostwo Powiatowe w Kościerzynie zdecydowało kupić radnym laptopy i dostarczać im dokumenty elektronicznie. Celem wdrożenia jest przyśpieszenie obiegu informacji i zmniejszenie kosztów funkcjonowania urzędu.

W programie iGmina zdefiniowaliśmy projekt, którego celem jest integracja jednostek zależnych z urzędem dzięki zastosowaniu prostych narzędzi informatycznych. Zdecydowanie w latach 2008 - 2010 należy taki sam krok wykonać w stosunku do sołtysów oraz radnych. Rozszerzamy zatem wspomniany projekt o radnych i sołtysów.

Nazwa kodowa projektu Integracja jednostek. Nazwa została zmieniona z Informatyzacji jednostek.

czwartek, 14 lutego 2008

Informatyzacja jednostek

Program iGmina to szczęśliwa trzynastka. Wśród tej trzynastki Grupa openGr dołożyła projekt o nazwie Informatyzacja jednostek. Celem tego projektu jest polepszenie komunikacji pomiędzy urzędem gminy a jednostkami zależnymi poprzez wdrożenie prostych narzędzi informatycznych. Co to są proste narzędzia informatyczne dzisiaj:

  1. Komunikacja za pomocą poczty elektronicznej. Mail jest dokumentem. Mail z podpisem cyfrowym jest formalnym dokumentem.
  2. Komunikacja nieformalna za pomocą komunikatora przesyłania szybkich informacji. Szybko można przesłać sobie pliki lub namiary, łącza do plików lub informacji internetowych.
  3. Prosty narzędziem jest również współdzielona przez urzędników i pracowników jednostek pomocniczych wspólna przestrzeń na dokumenty elektroniczne.
I wiele innych prostych narzędzi usprawniających komunikację pomiędzy urzędem a jednostkami.

Zintegrowany BIP

Portal urzędu gminy to BIP. W ramach programu iGmina mamy projekt Portal urzędu, czyli informacyjny portal urzędu gminy zgodny z BIP. Portal należy zintegrować z czym się da. Jak?

  1. Jak w SEKAPIE (zobacz zakres projektu podpunkt A) integracja z systemem obiegu dokumentów, który wdrożony zostanie w projekcie Elektroniczne dokumenty.
  2. Portal BĘDZIE zarządzany przez pracowników merytorycznych. To oni publikują treści w imieniu urzędu i to oni za nie odpowiadają.
  3. Portal zintegrowany zostanie z narzędziami wdrożonymi w projekcie Praca zespołowa. Możliwość skontaktowania się z aktualnie dostępnym urzędnikiem, czy planowanie wizyty w urzędzie za pomocą udostępnionego kalendarza pracownika urzędu.
  4. (...)

Oczywiście portal urzędu BIP zostanie przygotowany zgodnie z wymaganiami prawnymi.

Radio powiatowe

Mamy sieć teleinformatyczną, czyli nasi mieszkańcy mają możliwość komunikowania się między sobą i dostęp do internetu. Tej szansy nie należy zaprzepaścić.
W programie iGmina mamy projekt Usługi teleinformatyczne, czyli usługi w naszej sieci i może również dostępne w internecie - jeżeli taka będzie wola mieszkańców. Postaramy się przygotować jak największą liczbę usług w tym projekcie. Jest to projekt programu na lata 2008-2010. Trochę czasu jest. Pierwsza proponowana usług to budowa radia powiatowego. O ile oczywiście uda się zebrać do programu iGmina wszystkie gminy powiatu strzyżowskiego.

HOWTO urzędnika

Wyobraźmy sobie, że urzędnicy z różnych urzędów współdzielą się zdobytą wiedzą. Co to oznacza? A no to, że jak w jednym urzędzie zostanie załatwiona nietypowa sprawa, to urzędnik opisuje ją, a w drugim urzędzie urzędnik nie musi rozpoznawać tej sprawy od nowa, tylko kieruje się wskazówkami przygotowanymi przez pierwszego.

Mamy zatem bazę wiedzy urzędnika. Roboczo nazwijmy ją HOWTO, czyli jak coś zrobić.

Możemy pójść dalej. Urzędnicy mogą takie porady udostępnić mieszkańcom - oczywiście w przyjaznej dla nich formie. Istnieje wówczas szansa, że mieszkaniec będzie znacznie lepiej przygotowany do omówienia sprawy z urzędnikiem.

To jest jeden z pomysłów Grupy openGr, który wchodzi w skład projektu Praca zespołowa. Będziemy o kolejnych pisać w miarę rozwijania programu iGmin@.

Jedna baza danych w urzędzie

Urząd gminy można porównać do średniej wielkości firmy. Każda firma - urząd oczywiście też - potrzebuje systemów wspomagających pracę pracowników. Różnych systemów. Nie powinny to być różne programy. Dlaczego?

  1. Baza danych powinna być jedna, zintegrowana - dane nie powinny znajdować się w wielu miejscach, gdyż w tych miejscach mogą się różnić. O ile oczywiście nie nakazuje tego ustawa lub inne wymogi, które zablokują integrowanie bazy.

  2. Interfejs użytkownika, czyli jak program wygląda - powinien być również jeden. Każdy użytkownik ma identyczny interfejs, ale różną funkcjonalność.

Wybór oprogramowanie nie jest oczywiście prosty. Nie łatwo jest znaleźć program do wszystkiego. Należy jednak zadbać o to, aby poziom integralności danych był jak największy.

O zintegrowanych systemach informatycznych na wiki.

Portal www.frysztak.pl

Portal reprezentacyjny Gminy Frysztak pod adresem http://www.frysztak.pl/ powinien zdecydowanie promować gminę jako mieszkańców i obszar. NIE wolno zrobić z portalu reprezentacyjnego źródła informacji dla Urzędu Gminy Frysztak.
Sprawdziłem co jest pod http://www.berlin.de/ oraz http://www.chicago.us/, a także http://www.wroclaw.pl/. Krótka analiza tych portali daje wniosek, że powinny one zdecydowanie służyć jako medium reprezentacyjne bogactwa gminy, miasta, landu.
Czym powinien być według Grupy openGr portal reprezentacyjny:

  1. Miejsce promocji gminy jako obszaru oraz mieszkańców zamieszkujących obszar.
  2. Promocją aktywności społeczności informacyjnej, społeczności samej w sobie.
  3. Promocją podgórskich terenów gminy jako atrakcyjnych miejsc turystycznych.
  4. Promocją potencjału inwestycyjnego i turystycznego.

Jak to zrobić:

  1. Najpierw zespół zajmujący się promocją, marketingiem. Zdecydowanie wolontariacki.
  2. Następnie należy skonsultować pomysły z profesjonalną firmą PR.

Według Grupy openGr miejscem portalu każdego urzędu jest BIP, czyli Biuletyn Informacji Publicznych.

środa, 13 lutego 2008

Hurtownia danych w iGmina

Rada Gminy Frysztak w dniu 27.12.2007 roku uchwałą Nr XVII/96/2007 podjęła decyzję, że wchodzi w projekt SEKAP, czyli projekt Systemu Elektronicznej Komunikacji dla Administracji Publicznej w Województwie Podkarpackim. SEKAP według Grupy openGr to:

  1. Platforma formularzy elektronicznych. Wyobrażamy sobie, że każdy mieszkaniec po wykonaniu prostego uwierzytelnienia się - ja to ja, a nie kto inny - jednym ruchem (prostym kliknięciem) wybierze formularz do złożenia. Nie będzie musiał wypełniać formularza swoimi danymi osobowymi. Wypełni tylko te informacje, których wcześniej nie było. Następnie podejmie decyzję, że formularz składa.
  2. System obiegu dokumentów. Wyobrażamy sobie, że pracownik urzędu gminy będzie w każdym momencie swojej pracy dokładnie wiedział jaki dokument ma przygotować, jaki zatwierdzić, jakie dane w dokumentach uzupełnić. Wypełni tylko te informacje, których wcześniej nie było.
  3. Platforma Usług Publicznych. Wyobrażamy sobie, że mieszkaniec wykorzystując internet będzie mógł założyć nową sprawę bez konieczności przychodzenia do UG oraz że będzie mógł tą sprawę w każdym momencie kontrolować. Będzie wiedział co się dzieje z jego sprawą.
  4. System płatności. Wyobrażamy sobie, że mieszkaniec będzie mógł zapłacić swoje należności wobec gminy nie muszą przychodzić do niej.

W załączniku do uchwały na stronie Zakres projektu SEKAP - produkty, w ostatnim akapicie mamy pomysł na budowę Systemu Wspomagania Zarządzania Województwem, który byłby systemem analityczno-raportującym opartym na hurtowni danych.

W programie iGmina mamy projekt System analityczno-raportujący, którego celem się wdrożenie narzędzi wspierających podejmowanie decyzji przez zespół zarządzający urzędem gminy. Ale nie tylko. Chcemy, że narzędzia te służyły również mieszkańcom, żeby również mieszkańcy widzieli co się dzieje w ich gminach.

Dzięki wdrożeniu systemu analityczno-raportującego chcemy zainicjować możliwość podejmowania działań prewencyjnych. Jeżeli z zarejestrowanych przez urzędników danych można w sposób analityczny wyciągnąć jakieś wnioski, to wnioski te zostaną wyciągnięte, działania podjęte i zaprezentowane mieszkańcom wraz z uzasadnieniem analitycznym.

Podpis cyfrowy


Mieszkaniec potrzebuje podpisu cyfrowego (inna nazwa to podpis elektroniczny), ale mieszkaniec potrzebuje także tożsamości elektronicznej (lub ładniej tożsamości cyfrowej), szczególnie tożsamości wykorzystywanej w internecie. Tak właściwie to wielu tożsamości, w zależności do usługi, do której chcemy się dostać.
W rzeczywistości również mamy wiele tożsamości:
  1. Idę do urzędu gminy i przedstawiam się jako Krzysztof Patla, zamieszkały we Frysztaku, PESEL taki i taki.
  2. Spotykam się z Wójtem Gminy Frysztak, rozmawiamy o programie iGmina i wówczas przedstawiam się jako konsultant IT z Grupy openGr, z mailem kpatla@opengr.org.

i wiele innych tożsamości, w zależności od działań, które podejmujemy. Możemy być członkami stowarzyszeń, organizacji. W przypadku każdej tożsamości udostępniamy całkowicie inne informacje.

Nowo wchodzący standard tożsamości cyfrowej to OpenID. Yahoo - jeden z potentatów kont internetowych - już ma http://openid.yahoo.com/. Jest dostawcą.

Reakcja pozostałych liderów technologiczny na rynku informatycznym była szybka. Na swoim blogu ogłosiła to Fundacja OpenID. Liderzy to: Google, IBM, Microsoft i VeriSign. Ten ostatni to lider w podpisach cyfrowych.

W ramach programu iGmin@ jest projekt Tożsamość cyfrowa, którego celem jest:

  1. Rozpowszechnienie koncepcji tożsamości cyfrowej wśród mieszkańców gmin uczestniczących w projekcie iGmina. Będzie to praca badawcza i szkoleniowa.
  2. Przygotowanie infrastruktury informatycznej, w której tożsamości będą mogły zaistnieć. Będą to również podpisy cyfrowe, czyli certyfikaty X.509.

Celem projektu NIE jest TYLKO zakup kwalifikowanych podpisów cyfrowych. To byłoby BEZ SENSU.

Frysztak IT

Program iGmina ma projekt Wsparcie informatyczne, którego celem jest:

  1. Zbudowanie jednostki pomocniczej pełniącej rolę wsparcia informatycznego dla wszystkich urzędów gmin, które wezmą udział w programie iGmina. Robocza nazwa jednostki to Frysztak IT.
  2. Frysztak IT będzie zgodny z ITIL. Będzie to zatem nie tylko wsparcie informatyczne, ale również dostarczanie nowych usług informatycznych.
  3. Frysztak IT będzie NIE TYLKO wspierał urzędy, ale również mieszkańców gmin, które wejdą w program iGmina.

Frysztak IT będzie zatem zespołem wdrożeniowym programu iGmina oraz wsparcie powdrożeniowe wszystkich beneficjentów programu iGmina.

Co więcej o Frysztak IT?

Wydaje się, że zbudowanie takiego zespołu wsparcia JEDNEGO dla WIELU, jest przedsięwzięciem nowatorskim. Nowatorskie wydaje się również to, że nie będzie to tylko wsparcie informatyczne dla pracowników urzędów, ale również dla mieszkańców.

wtorek, 12 lutego 2008

Społeczność iGmina

Pod okiem Grupy openGr rusza pierwowzór komunikacji społecznej. Chcemy przekonać się jak mieszkańcy gmin zareagują na prezentowane im narzędzia internetowe wspierające komunikację w ramach społeczności lokalnej.
Strona startowa społeczności to portal.iGmina.pl. Żeby zacząć uczestniczyć w budowaniu społeczności należy skontaktować się z Administratorem iGmina (admin at igmina.pl).

Grupa openGr wybrała do budowania społeczności narzędzia komunikacji udostępnione przez firmę Google. Charakterystyczną cechą Google Talk jako komunikatora jest automatyczne dystrybuowanie kontaktów w ramach społeczności. Poza tym w ramach domeny @igmina.pl Google dostarcza 6GB skrzynki pocztowej. Sporo?

Chcemy wszystkie osoby, które zaangażują się w budowanie Społeczności iGmina, zaangażować w realizację projektu Komunikacji społecznej, szlagierowego w ramach Programu iGmin@.

Jakie są nasze oczekiwania po zbudowaniu Społeczności iGmina:

  1. Że w ogóle da się taką społeczność zbudować. Co przyciągnie mieszkańców, co spowoduje, że będą chcieli przystąpić i kształtować społeczność?
  2. Że zobaczymy inicjatywę społeczną, która jest w założeniach programu iGmina wynikiem realizacji projektu komunikacji społecznej.
  3. Że uda się zbudować - w pewnym stopniu - nowe forum społeczności lokalnej, na którym zadamy pytania dotyczące programu iGmina. Czy społeczność lokalna jest gotowa na wspólną realizację przedsięwzięcia klasy program iGmina?

piątek, 8 lutego 2008

Sieć szerokopasmowa na Podkarpaciu

W dniu 31 stycznia 2008 na Politechnice Rzeszowskiej odbyła się konferencja podsumowująca prace nad realizacją projektu pt. "Studium Rozwoju Sieci Szerokopasmowej". Tak piszą.

Byliśmy i słuchaliśmy. Była reprezentacja Grupy openGr i Gminy Frysztak. Przygotowanie studium to część jednego z siedmiu głównych przedsięwzięć strategicznych w obszarze społeczności informacyjnej. Projekt sieci szerokopasmowej jest w fazie przygotowania studium. Na jego efekty będziemy jeszcze musieli poczekać.

Budowa sieci szerokopasmowej to element Strategii Informatyzacji Województwa Podkarpackiego (SIWP). Strategia ma siedem przedsięwzięć:

  • Program e-Integracji i Aktywizacji Wsi Podkarpackiej
  • Program Innowacji Teleinformatycznych w Sektorze Publicznym
  • Podkarpackie Porozumienie dla Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego
  • Regionalna Platforma Usług Sektora Publicznego
  • Program Projektów e-Zdrowia dla Publicznych Placówek Opieki Zdrowotnej
  • System Elektronicznych Usług Przedsiębiorstw Podkarpacia
  • Podkarpacka Sieć Szerokopasmowego Dostępu do Internetu

Czy trzeba czekać na sieć czy może warto postarać się i zbudować ją własnymi siłami i znacznie wcześniej?

środa, 6 lutego 2008

KOALICJA na rzecz taniego i powszechnego dostępu do internetu

W imieniu Wicewójta Frysztaka, Adama Filipa (już niedługo nie będę musiał) publikuje treść pisma wysłanego w dniu 6 luty 2008 do dwóch lokalnych dostawców internetu na terenie Gminy Frysztak:

Treść:

Urząd Gminy Frysztak wraz z Grupą openGr przygotowuje program rozwoju informatycznego Gminy Frysztak na lata 2008 -- 2010. Elementem wiodącym w tym projekcie będzie przygotowanie sieci teleinformatycznej, która zapewni powszechny dostęp do internetu. Szczegółowa charakterystyka sieci zostanie przygotowana w ramach realizacji projektu zbudowania takiego nośnika. Dla tego dokumentu przyjmuje się nazwę roboczą sieci na PST (skrót od powiatowa sieć teleinformatyczna).

W województwie trwają prace nad projektem "Studium Rozwoju Sieci Szerokopasmowej dla Województwa Podkarpackiego.

W ramach projektu przewiduje się wybudowanie sieci światłowodowych I i II rzędu oraz sieci III rzędu (częściowo światłowodowych częściowo

bezprzewodowych) przez beneficjenta projektu czyli Urząd Marszałkowski i jednostki samorządu terytorialnego.

Więcej informacji na temat projektu znaleźć można pod adresem

http://siec-szerokopasmowa.man.rzeszow.pl/pl/29/

Projekt ten zakłada, że Gminne Sieci Dostępowe -- bezprzewodowe w oparciu o powstałą strukturę mogliby budować lokalni dostawcy.

Intencją Urzędu Gminy Frysztak jest zbudowanie Koalicji lokalnych dostawców internetu, którzy połączą zbudowane przez siebie sieci i dzięki temu powstanie zalążek sieci PST. Intencją UG Frysztak jest wsparcie wszelkich starań -- w tym wsparcie finansowe -- które pozwoli na efektywne, nie efektowne zbudowanie sieci PST. Intencją UG Frysztak jest nie tylko wsparcie Koalicji w zbudowaniu sieci, ale również w późniejszym rozwijaniu i zarządzaniu PST.

Uważam, że sieć PST powinna powstać w oparciu o istniejącą infrastrukturę teleinformatyczną.

Zapraszam Państwa do rozpoczęcia wewnętrznej dyskusji nad koncepcją takiej sieci.

Koalicja na rzecz sieci PST będzie działaniem dla dobra naszego wspólnego społeczeństwa lokalnego. Inicjatywa koalicyjna jest po Państwa stronie.

Co zrobią dostawcy?

poniedziałek, 14 stycznia 2008

API w UG Frysztak

Po grudniowym spotkaniu z terminali Grupa openGr rozpoczęła prace przygotowawcze do projektu API (skrót od analizy potrzeb informatycznych). Projekt API to wynik decyzji wójta Gminy Frysztak, który chce opracować program rozwoju informatycznego Gminy Frysztak na lata 2008 - 2010. Do pracy nad program wybrał Grupę openGr.
Celem projektu API, który rozpoczął się poniedziałkowym spotkaniem, 14 stycznia jest przygotowanie programu rozwoju efektywnie wykorzystującego dotacje unijne. Grupa zaproponowała mierniki realizacji postawionego celu:

  1. Liczba zrealizowanych projektów w ramach programu
  2. Stopień wykorzystania środków unijnych

Celem samy w sobie projektu API jest analiza potrzeb informatycznych Gminy.

Wyniki projektu, czyli produkty jako zakres (2 dokumenty):

Dokument analizy:

  1. Zatwierdzone przez Gminę cele analizy przechodzące w cele programu. Zakres, który objęła analiza wraz z harmonogramem analizy.
  2. Metodologia analizy. Planowane są sesje JAD. Celem projektu API jest analiza, a później program. Projekt API nie jest analizą przedwdrożeniową. Takie powinny odbyć się w ramach każdego projektu programu. Sesje JAD polegają na tym, że w proces deweloperski zaangażowani są aktywnie użytkownicy jako beneficjenci rozwiązań informatycznych. Sesje JAD nie wymagają od użytkowników wiedzy informatycznej, a jedynie merytoryczną.
  3. Opis aktualnej infrastruktury informatycznej wraz z analizą wykorzystywanych systemów informatycznych.
  4. Zamodelowane procesy wewnętrzne oraz procesy związane z obsługą petentów.
  5. Listę tematów z priorytetami, które zostały zidentyfikowane i nie objęte analizą w API.

Dokument programu:

  1. Lista projektów umiejscowiona w czasie (harmonogram programu) oraz w kosztach (budżet programu).
  2. Wsparcie przy przygotowaniu wniosków unijnych oraz przy wyborze koordynatora programu.

Każde działanie musi mieć cele. API dało cele i są to cele programu iGmina:

  • Społeczność z informacją - mocna i zintegrowana lokalna społeczność informacyjna w globalnym świecie zdominowanym przez internet.
  • Sprawny urząd - efektywny urząd czynny 24 godziny na dobę gwarantujący terminowe załatwianie spraw.
  • Jawna gospodarka - społeczne zarządzanie gospodarką gminy zorientowane na efektywne wykorzystanie dóbr gminy.

Cele mamy. Sesje przeprowadzone. Infrastruktura informatyczna przeanalizowana. W wyniku sesji mamy procesy. Tematy, które zostały "wyłapane" i nie przeanalizowane też.

Czas na program. Program iGmin@.

PS. Elektroniczne dokumenty to był pretekst.